نورگیرهای سقفی به چه دردی می‌خورند؟

آیا شما هم در منزلتان یک اتاق کم‌نور و دلگیر دارید که هر بار باعث می‌شود احساس کسالت و ناراحتی کنید؟ برای روشن‌تر کردن یک اتاق کم‌نور هیچ راهی بهتر از نصب نورگیرهای سقفی نیست. نورگیر سقفی می‌تواند یک فضای سرد و دلمرده را به فضایی دلباز تبدیل کند.

 

نورگیرهای سقفی در اشکال و اندازه‌های مختلف از ابتدایی‌ترین و ساده‌ترین فرم‌ها تا خلاقانه‌ترین مدل‌ها وجود دارند. این نورگیرها می‌توانند نور طبیعی مورد نیاز فضاهای کم‌نور را تامین کنند.

برای مثال یکی از نورگیرهای سقفی نمادین و جذاب جهان، در بالای قسمت میانی موزه گوگنهایم نیویورک قرار دارد. این موزه توسط فرانک لوید رایت طراحی شده است.

استفاده آگاهانه و هوشمندانه از نور خورشید یکی از ابزارهای اصلی معماران در هر طرح است.

در مطلب امروز آرکا‌پلاس قصد داریم اصول پایه‌ای طراحی موفق نورگیرهای سقفی را با شما به اشتراک بگذاریم، همچنین به برخی از اشتباهات رایج در هنگام نصب آن‌ها نیز می‌پردازیم.

 

1. محل قرارگیری نورگیر سقفی باید به درستی و با دقت انتخاب شود.

ویژگی‌های خاص اقلیمی و آب و هوایی سایت هر پروژه نقش مهمی در انتخاب جهت مناسب پنجره‌ها و همچنین نورگیرهای سقفی ایفا می‌کنند.

انتخاب بهترین مکان پشت بام برای قرار دادن نورگیر سقفی بسیار مهم است. متداول‌ترین جهت قرار گرفتن و نصب نورگیرهای سقفی به سمت شمال است، زیرا به این صورت می‌توان بیشتر نور روز را به شکل غیرمستقیم تامین کرد و در بیشتر موارد تاثیر تابش، آزار دهنده و خیره‌کننده نخواهد بود.

نورگیرهای سقفی که به سمت جنوب قرار می‌گیرند امکان انتقال گرمای بیش از حد به ساختمان و بالا رفتن دما را افزایش می‌دهند.

به همین ترتیب‌، نورگیرهای سقفی متمایل به سمت غرب نیز به دلیل قرار گرفتن در مسیر خورشید می‌توانند باعث افزایش دما در بعد از ظهرها شوند.

در اقلیم‌های سرد نیم‌کره شمالی، با استفاده از نورگیرهای جنوبی می‌توان بخشی از گرمای مورد نیاز فصل زمستان را تامین کرد. با این حال، بهتر است نورگیرها به صورت بازشو طراحی شوند تا در صورت گرم شدن بیش از حد بتوان هوای گرم را به خارج ساختمان هدایت کرد.

 

2. نورگیرهای سقفی باید با ساختمان تلفیق شوند.

 

یکی از رایج ترین اشتباهات در طراحی نورگیرهای سقفی، استفاده از فرم‌های بی‌ارتباط با بنا یا هندسه‌های عجیب و غریب است که باعث می‌شود نورگیرها از سایر بخش‌های ساختمان مجزا به نظر برسند. نورگیرهای سقفی باید به گونه‌ای طراحی شوند که مکمل بنا و جزیی از آن باشند.

 

 

همانطور که پیش‌تر، در ابتدای مقاله گفته شد، یکی از موفق‌ترین نمونه‌های طراحی نورگیر در ساختمان‌های با کاربری عمومی، نورگیر بخش میانی موزه گوگنهایم اثر فرانک لوید رایت است. اما آیا تا به حال فکر کرده‌اید که راز زیبایی این نورگیر در چیست؟ راز آن در هماهنگی و یکپارچگی با بقیه طرح نهفته است. این نورگیر با فرم مدور خود، منحنی‌های مارپیچ و خاص سازه بتنی قوس‌دار را تکمیل می‌کند.

 

 

 

در واقع نباید به نورگیرهای سقفی مانند یک بخش اضافی ساختمان نگاه کرد. در این موزه، نورگیر سقفی تمام طبقات را با آبشاری از نور روشن می‌کند و نگاه بازدید‌کنندگان را به سمت داخل و بالا می‌کشاند و آن‌ها را به کاوش در موزه دعوت می‌کند.

 

 

3. هرچه بزرگتر، بهتر!

 

در طراحی نورگیرهای سقفی جسور باشید. یک نورگیر سقفی زمانی کارآمد است که حداقل نیمی از فضا را با نور طبیعی روشن کند. بنابراین می‌توانید با طراحی نورگیرهای سقفی بزرگ، بیشترین استفاده را از آن‌ها ببرید و بخش بیشتری از فضا را روشن و پرنور کنید.

مثال خوبی که در این مورد می‌توان به آن اشاره کرد، كتابخانه «ملي هرزوگ» و  کتابخانه «د مورون» است. سقف این بنا با یک نورگیر بزرگ مقعر پوشيده شده است. این نورگیر نه تنها طبقه همکف را به خوبی روشن می‌کند بلکه نور کافی برای طبقه دوم که وسعت بیشتری دارد را نیز فراهم می‌کند.

 

اگر از یک روش کنترل نور کارآمد مانند پنجره‌های سه‌جداره استفاده کنید، دیگر نگران افزایش دما و گرم شدن ساختمان با بزرگ‌تر شدن نورگیر سقفی، نخواهید بود. علاوه بر این، می‌توانید صفحات چوبی یا الگوهای زیبایی را روی نورگیر منزلتان نصب کنید. به این ترتیب نورپردازی جذاب‌تری خواهید داشت.

یک نکته از حرفه‌ای‌ها: برداشتن قاب داخلی دور نورگیرها باعث بزرگ‌تر به نظر رسیدن نورگیر به لحاظ بصری خواهد شد. این کار حال و هوای دلپذیرتری را در فضای داخلی ایجاد می‌کند. این نکته حتی در مورد نورگیرهای با مقیاس کوچک نیز صدق می‌کند.

 

4. مراقب افزایش دمای ناخواسته باشید!

 

یکی از مهم‌ترین نکات منفی نصب نورگیرهای سقفی که فروشندگان معمولا به شما نمی‌گویند این است که نورگیرها در بیشتر مواقع از نظر مصرف انرژی کارآمد نیستند. در واقع اگر نورگیرهای سقفی به درستی و با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوایی طراحی نشده باشند، می‌توانند ساکنان را مجبور به صرف 35 تا 45 درصد هزینه بیشتر برای سیستم‌های تهویه هوا و خنک‌کننده کنند. این مشکل در فصل زمستان نیز با از دست رفتن گرمای ساختمان و نیاز به گرمایش وجود خواهد داشت.

برای حل این مسئله باید از سیستم‌های چند جداره استفاده کنید و به کمک آن‌ها در مصرف انرژی صرفه‌جویی کنید. انواع مختلفی از سیستم‌های چند جداره برای کنترل نور خورشید مورد استفاده قرار می‌گیرند. متداول‌ترین انواع این سیستم‌های چند جداره انواع پلاستیکی و شیشه‌ای هستند. سایر گزینه‌هایی که برای کنترل نور خورشید در نورگیرهای سقفی می‌توانید به کار ببرید، کرکره‌های افقی یا عمودی و همچنین سایه‌بان‌های متحرک هستند.

 

بیشتر نورگیرهای سقفی چند جداره به شکل ایمن طراحی می‌شوند. به این صورت که شیشه سکوریت در قسمت بیرونی و یک صفحه روکش شده در قسمت داخلی قرار می‌گیرد. به این ترتیب حتی اگر شیشه شکسته شود؛ تکه‌ها یا خرده‌های آن روی سر افراد نمی‌افتند.

 

5. بهتر است از شیشه‌های طرح‌دار استفاده کنید.

استفاده از شیشه‌های طرح‌دار یا مات در طراحی نورگیر با محدود کردن دید مستقیم، حریم خصوصی مورد نیاز ساکنان را مهیا می‌کند. این شیشه‌ها در عین حال به نور خورشید نیز اجازه ورود می‌دهند.

استفاده از شیشه‌های طرح‌دار روشی عالی برای ایجاد الگوهای زیبا و هنری روی سطح شیشه نیز هست. این طرح‌ها معمولاً با استفاده از مواد اسیدی یا ساینده ایجاد می‌شوند.

 

شیشه‌های مات، ظاهری نیمه‌ شفاف و ابر مانند دارند. این نوع شیشه‌ها را معمولاً در پارتیشن‌های شیشه‌ای به کار می‌برند. شیشه مات معمولا با استفاده از اسید یا با فرآیند سندبلاست تولید می‌شود.

استفاده از هر دو نوع این شیشه‌ها باعث پراکنده شدن نور و ایجاد سطح بازتابی می‌شود.

 

6. از قانون 10 درجه استفاده کنید!

زاویه نصب نورگیر سقفی نیز به اندازه جهت قرار گرفتن آن اهمیت دارد.

بر روی یک سقف صاف و مسطح، نورگیرها باعث افزایش تابش خورشیدی شدید در فصل تابستان می‌شوند که یک نکته بسیار منفی محسوب می‌شود. علاوه بر این، نورگیرهای مسطح در فصل زمستان نیز تنها مقدار کمی از نور مورد نیاز را تأمین می‌کنند.

قانون 10 درجه به ما می‌گوید که تا حد امکان ساختمان‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که بُعد طولانی‌تری از آن‌ها در زاویه 10 درجه نسبت به جهت جنوبِ بنا قرار گیرد.

این قانون به ویژه برای خانه‌های خورشیدی مهم است. اگر می‌خواهید حداکثر گرما و انرژی خورشیدی را دریافت کنید، در طراحی‌های خود حتما این قانون را در نظر بگیرید.

اگر نمی‌توانید در طرح خود زاویه دقیق 10 درجه را داشته باشید، تا زاویه حدود 20 درجه نسبت به محور جنوب، خانه شما همچنان بیش از 90 درصد انرژی خورشیدی موجود را دریافت می‌کند. در زاویه 45 درجه نسبت به محور جنوب نیز، حدود 70 درصد از انرژی موجود دریافت می‌شود.

 

7. نورگیرهای سقفی می‌توانند با سیستم خنک کنندگی منفعل، عملکردی دوگانه داشته باشند.

آیا می‌دانستید که می‌توانید به کمک نورگیرهای سقفی با یک تیر دو نشان بزنید؟ به کمک این نورگیرها می‌توان علاوه بر تامین نور طبیعی، خانه را نیز خنک کرد. البته این مورد تنها در مورد شهرهای جنوبی که آب و هوا در بیشتر اوقات سال گرم است، صدق می کند.

 

در این حالت، در طول ماه‌های گرم تابستان، نورگیر سقفی اجازه می‌دهد تا خانه گرمای اضافی را از دست بدهد و امکان ایجاد آسایش حرارتی برای ساکنان افزایش یابد.

علاوه بر این، جهت قرارگیری نورگیر سقفی در چنین موردی احتمالاً به سمت شمال یا شرق خواهد بود تا نتیجه عکس نداشته باشد و باعث گرمای بیش از حد نشود.